Taalonderwijs in samenhang. Taalspecialisten laten het zien! ( 4 oktober 2019)

Het Nederlandse taalonderwijs is sterk verkaveld en opgedeeld in domeinen, die op hun beurt soms ook weer opgeknipt zijn in allerlei deelgebieden, met ieder hun eigen leerlijnen. Al jarenlang wordt door taalspecialisten meer samenhang in het taalonderwijs bepleit. Door domeinen meer in samenhang aan te bieden, kunnen deze elkaar versterken, kan het taalonderwijs voor leerlingen betekenisvoller worden en kan het leiden tot een minder overladen curriculum. Ondanks dat we als taalspecialisten al zo lang vinden dat taalonderwijs meer in samenhang gegeven moet worden, zien we het nog weinig in de praktijk. Daarom werd de conferentie van 4 oktober aan dit thema besteed, waarbij door taalspecialisten niet alleen gesproken werd over taalonderwijs in samenhang, maar naar aanleiding van twee concrete praktijkschetsen er met elkaar concrete talige activiteiten werden benoemd om taaldomeinen meer in samenhang aan te bieden.

Zie hier een foto-impressie.

Opening van de conferentie

De conferentie werd geopend door Tjalling Brouwer, voorzitter van de Vereniging van Taalspecialisten. Na een korte toelichting op het thema, liet hij een filmpje zien waarin Petra de Lint, een les gaf waarin ze het lezen van een tekst, koppelde aan het schrijven van een zelfde tekstsoort.
Verder toonde hij enkele criteria die door SLO opgesteld zijn voor taalonderwijs in samenhang en een link naar de scriptie van Lilian Boelens over taalonderwijs in samenhang.

Zie hier de powerpoint van de presentatie.

Link naar de scriptie van Lidian Boelens.

IPC

Tjitske Buytendijk en Evelien Burema gaven een presentatie over IPC.
Het IPC is een geïntegreerd curriculum voor de zaak- en creatieve vakken met een stevige ruggengraat: de leerdoelen. De focus ligt primair op de verbetering van het leren van kinderen. Door de vakgebieden  aan te bieden op een eigentijdse manier, leren de kinderen effectief en met plezier. Het kind als (wereld) burger staat hierin centraal. Het curriculum is opgebouwd uit thema’s die kinderen echt interesseren. Ieder thema staat een aantal weken centraal en wordt vanuit verschillende zaakvakken en creatieve vakken benaderd.
Het IPC is een werkwijze, geen methode. Inmiddels wordt op zo’n 450 scholen in Nederland met IPC gewerkt.
Het leren staat centraal binnen IPC. Hierbij staan drie uitgangspunten centraal:

  • Great learning
  • Great teaching
  • Great fun

Zie hier de powerpoint van de presentatie.

Na de presentatie van Tjitske en Evelien gingen we als taalspecialisten in vijf groepen met elkaar aan de slag. Hierbij werden de groepen ingedeeld aan de hand van de kapstokken die gehanteerd worden bij de opbouw van elk IPC-thema:

  • Startpunt (‘the wow’)
  • Kennisoogst
  • Uitleg van het thema
  • Vakinhouden: onderzoek -verwerking
  • Internationaal
  • Afsluiting

Met elkaar werd het thema chocola aan de hand van deze kapstokken bekeken op talige kansen. De conclusie was dat er vele kansen mooie kansen lagen voor het taalonderwijs. Met elkaar werd ook nagedacht over de momenten waarop je expliciete, directe instructie geeft op taalspecifieke onderdelen.

Thematisch werken met nieuwkomers

Hierna liet Hanna Kuijs zien hoe ze in haar nieuwkomersgroep met een thematische aanpak werkt aan taalontwikkeling. Aanvankelijk werkte ze met losse lesjes vanuit Mondeling Nederlands (nieuwe versie). Ze ontdekte echter de kracht van het thematisch werken. Hierbij legt ze de focus op de mondelinge taalvaardigheid en werkt ze daarbij aan het vergroten van het zelfvertrouwen.

Gedurende een aantal weken staat één thema centraal, waarbij woordenschat, mondelinge en schriftelijke taal zich in samenhang ontwikkelen. Door het werken vanuit een thema wordt de nieuwsgierigheid van de leerlingen gewekt. Hanna toonde een prachtige eigengemaakte vlog waarin ze de kinderen haar eigen huis liet zien en daarbij basiswoorden in een functionele context aanbood. Vervolgens werden de kinderen uitgedaagd om een eigen filmpje te maken over hun eigen huis. Hiermee blijft ze dicht bij de kinderen en wordt ingezet op het verwoorden van taalhandelingen, wordt in gezet op omgangstaal en ontstaat er een verbindingen tussen de taal op school en thuis.
Het (samen) ontdekken van de thema-inhoud gaat hand in hand met het ontwikkelen van de Nederlandse taal. Er is in haar manier van werken zowel expliciet aanbod als ruimte voor impliciete taalverwerving.

Link naar de presentatie van Hanna Kuijs.

Na haar presentatie vroeg Hanna de taalspecialisten mee te denken over een nieuw thema waarmee ze binnenkort met de kinderen aan wilde gaan werken.
In groepen werd nagedacht over kansen voor onderwijs aan haar nieuwkomersgroep rondom het thema. Hanna gaf aan dat ze de suggesties van de taalspecialisten zeker bruikbaar vond en dat ze deze zeker in zou zetten bij haar nieuwe thema.

Vereniging VAN taalspecialisten. Hoe zien we dat?

Aan het einde van de conferentie werd  door de voorzitter van de Vereniging van Taalspecialisten nogmaals gewezen op het woordje van. De Vereniging van taalspecialisten is geen vereniging voor, maar een vereniging van taalspecialisten. De leden werd gevraagd om actief mee te denken in de voorbereiding van de conferenties en met andere ideeën om de positie van de Vereniging verder te versterken.